Wie ‘Rusland’ zegt, denkt bijna onvermijdelijk aan wodka en het Kremlin maar ook aan de enorme economische vlucht die dit reusachtige land heeft genomen.Het land behoort niet voor niets tot de BRIC-groep. Biedt Rusland beleggingskansen?
BRIC-landen: Rusland in de focus
In een eerste van deze reeks BRIC-updates richtten we het spotlight op Brazilië. Thans is het de beurt aan het Europees-Aziatische Rusland. Het is het land van de steppen en de uitgestrekte wouden, zoals de nog altijd Komi-oerbossen met een oppervlakte van bijna 33.000 km² (vergelijk met de oppervlakte van België: ca 30.500 km²). Tevens heeft
Rusland, samen met Brazilië, de meeste grondstoffen van de 4 BRIC-landen: olie, mineralen, steenkool, aardgas.
Volgens recente cijfers (2008) zijn er 140,7 miljoen inwoners, ofwel vergeleken met België en Nederland zijn dit er resp. ca 13,5 en 8,6 maal meer. De oppervlakte van het grootste land ter wereld is 17,1 miljoen km², ofwel 560 en 412 maal groter dan resp. België en Nederland.
De bevolking is relatief nog jonger dan die van Brazilië: 71% is tussen 15 en 64 jaar (Brazilië: 69%) en de levensverwachting is gemiddeld 66 jaar. In Nederland en België vinden we ongeveer 2/3de van de bevolking in deze categorie en de levensverwachting is rond 79 jaar.
Rusland kan terugblikken op een toch wel spectaculaire geschiedenis. Het is van een tsarenrijk veranderd in het centrale land van de Sovjetunie, die het tot 1991 uithield. In de
17 jaar sinds de Sovjetunie ophield te bestaan en Rusland terug alleen staat, heeft het land een grondige evolutie doorgemaakt van planeconomie naar kapitalisme.
De menselijke contrasten zijn er heel groot. Naast onvoorstelbare weelde is er even onvoorstelbare grauwe armoede. Over rijkdom gesproken: de 5 rijkste Russen bezitten een fortuin tussen 18 en 13 miljard euro en we vinden ze terug op resp. de 9de , 15de , 18de en 21ste plaatsen van ’s werelds rijksten.
Nochtans verloopt zakendoen er niet zo gestroomlijnd als men zou verwachten van een groeiland. Omgangsvormen, geplogenheden, hiërarchie spelen een grote rol. Wie zich niet in het Russisch kan uitdrukken (en dat geldt ook voor alle vormen van correspondentie) heeft geen kans om tot zaken te komen. En tenslotte: als buitenlander kan je maar beter niet de minste kritiek hebben op een Rus, want dat wordt je nooit vergeven.
De grafiek hierboven toont aan, dat de industrie bijna driemaal belangrijker is dan de landbouw en dit in een land, dat nog geen 100 jaar geleden bijna volledig agrarisch was.
Als we kijken naar de penetratiegraad van telecom, dan valt het op hoe populair gsm’en is: er zijn meer toestellen dan Russen, en dat in een land waar 16% van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Tussen haakjes: de werkloosheidsgraad bedraagt ca 6% (België: 7,6%).
Buiten de grote agglomeraties zijn e‑mail en internet nog niet te zijn ingeburgerd en dat blijkt duidelijk uit onze grafiek.
Op beursvlak is de voornaamste index de Russian TS Index (ticker: $RTSI):
U merkt dat deze index sinds mei van dit jaar ca 300 punten (12%) gezakt is maar nu terugketst op de stijgende steunlijn die begin dit jaar ontstond.
De 5 belangrijkste aandelen qua gewicht in deze index ziet u hierboven. We vinden er
2 olie- en gasbedrijven in terug, samen met een bank, één exclusief gas- en een metaalbedrijf. We gaan deze 5 ondernemingen kort bespreken.
Gazprom (hoofdzetel: Moskou) bestaat 19 jaar en telt 432.000 werknemers. De huidige president van Rusland, Dmitri Medvedev, had tot 7 mei 2008 de leiding van dit bedrijf en is nu vervangen door de voormalige president, thans premier, Vladimir Putin. Gazprom is het grootste bedrijf in Rusland en tevens het grootste aardgasbedrijf ter wereld. Het beschikt over 93% van alle Russische aardgas ofwel 16% van de wereldreserves.
U merkt dat de grafiek van het aandeel een bijna perfecte kopie is van het verloop van de RTSI-index. Of is het omgekeerd?
Het grootste oliebedrijf van Rusland is Lukoil, dat gevestigd is in Moskou en bestaat sinds 1991. Het stelt 150.000 mensen tewerk en het heeft ca 16 miljard vaten ruwe olie in reserve, dat is 1,3% van de wereldreserves. Daarenboven heeft Lukoil belangrijke gasvelden die het exploiteert. Na ExxonMobol is Lukoil het grootste bedrijf in de sector qua oliereserves. ConocoPhillips heeft een belang van 7,6% in Lukoil en mag dit nog laten oplopen tot 20%.
Van olie en gas naar een bank is voor ons een kleine stap zoals u ziet. De naam van deze onderneming is een (Russisch) letterwoord dat betekent ‘Spaarbank van de Russische Federatie’. Het is de grootste bank van Rusland en Oost-Europa en is ontstaan in 1842 in volle tsaristische tijd. Ze is gevestigd in Moskou en heeft in totaal 242.000 werknemers.
Volgens de EBWO (Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling) staat Sberbank op de eerste plaats van de 100 grootste banken in groeilanden.
Een typisch staatsbedrijf is Rosneft, net zoals de vorige ondernemingen gevestigd in Moskou. Van de aandelen bezit de staat 75%, terwijl slechts 15% verhandelbaar zijn via de beurs. Dus weinig interessant voor wie een belegginkje wil wagen.
Ten slotte belanden we bij het metaalbedrijf Norilsk Nickel, zoals alle 4 de andere besproken bedrijven gevestigd in Moskou. Het is ’s wereld grootste producent van nikkel en palladium.
Daarbij produceert Norilsk ook goud, platina, koper en kobalt. Norilsk bezit belangen in buitenlandse bedrijven zoals het Canadese LionOre Mining. Het verloop van het aandeel is momenteel niet veelbelovend. Of is het een instapmoment?
We houden het voor bekeken in het land van de taïga en de wodka en zullen een volgende keer neerstrijken in het dichtbevolkte India.
Jan Van Besauw
Publicist voor US Markets
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets o.m. columns, nieuwsberichten en artikelen over diverse onderwerpen. Hij heeft op het moment van rumenteschrijven geen materieel belang of bezit in de besproken bedrijven of beleggingsinstrumenten.