Wees eerlijk, wie van u had deze ontwikkeling van springende banken gevolgd door een spectaculaire bear market rally verwacht. Goldman Sachs aangestuurd door de Fed had een cruciaal aandeel in deze rally die bestuursvoorzitter Blankfein de uitspraak ontlokte: ‘on doing God’s work’. Hij zal met deze woorden wellicht onsterfelijk kunnen worden maar dan in negatieve zin. Zoals Lodewijk XIV destijds zijn fameuze uitspraak proclameerde: l’état, c’est moi, evenmin eeuwigheidswaarde bleek te bezitten. Dit soort uitspraken duiden meestal op een omgekeerde self fulfilling prophesy.
Houd rekening met een stevige terugval in het nieuwe jaar als de kerstinkopen tegenvallen.
De rally dit jaar is gebaseerd op een ‘dunne’ handel (gemiddeld lage omzetten) als gevolg van de overheidsliquiditeiten* en vertegenwoordigt bijgevolg geen fundamentele verbetering!
Luchtfietserij
Goed, er is weer groei zodat de beleidsmakers ons kunnen voorhouden dat de recessie formeel voorbij is. Obama: ‘we’ve got the job done, we didn’t slip into a major recession’. Voorts laten bedrijven ‘minder slechte dan verwachte’ resultaten zien. De analisten zijn bijgevolg ‘weer beter gemutst’ en de belegger krijgt de indruk dat alle zwartkijkerij alleen maar bangmakerij was. In mei waren de beurzen al met ruim 30% gestegen, in de daaropvolgende drie maanden met nog eens bijna 15% en in de laatste twee maanden met gemiddeld 5%. Dit maakt zichtbaar dat de stoom er langzaam maar zeker uitloopt. Het verraderlijke van bear rallies is dikwijls een fors opwaartse trend als reactie in de hoop en met het idee dat het allemaal een beetje overtrokken was. Als deze rally teneinde is, doemt de vraag welke nieuwe stimulans er dan weer uit de hoge hoed moet worden getoverd wetende dat elk nieuw konijn een doodgeboren konijntje is.
Het vertrouwenskrediet
Nadat eerst het ‘fysieke’ krediet was verspeeld, zijn beleidsmakers thans druk doende het nog belangrijkere krediet in de vorm van het vertrouwen te verspelen. Pas daarmee zijn de echte rapen gaar. Onze beleidsmakers hebben geen enkele clue meer anders dan schuld op schuld te stapelen. Probeer dat de deurwaarder maar eens uit te leggen! In de VS gaat er dagelijks ruim $4 miljard per dag in rook op! In Europa, waar geen centraal beleid wordt gevoerd, is het beeld diffuus.
Het zal in ieder geval geen verwondering wekken dat de centrale bankier van India bij de verwerving van de 200 ton goud van het IMF deze aankoop motiveerde met de woorden:‘the United States and Europe have collapsed’. Einde quote. Dat betekent letterlijk geen fiducie meer in de dollar noch de euro! Met de geldpers nog wijd open zal deze uitspraak op enige termijn z’n uitwerking niet missen. Een weg terug is er niet, op straffe van een rente- en/of belastingverhoging. Alle ogen in Amerika zijn nu al gericht op het terugdringen/afbouwen van Bush’ belastingverlagingen in 2010. Dat gaat pijn doen!
Sprookje uit
Na zo vele jaren (sinds 1971) in Disney World te hebben geleefd, valt het moeilijk om weer in de realiteit terug te keren. Daar helpt geen ‘zuurstok’ meer aan. In de geschiedenisboekjes van later zal men zijn verwondering uitspreken hoe het mogelijk was dat het kapitalistische westen op zo’n verkwistende manier met haar rijkdommen wist om te gaan en zich met de bedelstaf (dus niet die van Sinterklaas) in de hand tot het verketterde communistische China (bewust laag houden van de munt, arbeidsomstandigheden, mensenrechten) moest wenden (Obama- nov. 16 – 18 nov. 2009) om te overleven.
Om met een gevleugelde uitspraak van één van mijn middelbare schooldocenten te spreken: ‘hier past slechts sluiering van het aangezicht, vooral naar onze kinderen toe! Want laten we wel zijn, we wilden allemaal meer! De kudde bepaalt uiteindelijk niet alleen het gedrag, maar ook de richting, ook al voert deze langs de poorten van de hel. Dat hebben we eerder gezien.
China als nieuwe roerganger?
Grote vraagtekens dienen te worden geplaatst bij de huidige groeicijfers. China heeft bij de publicatie van de derde kwartaalcijfers – 8.9% groei bij een 40% lagere export – de kunst behoorlijk afgekeken van de VS. Zo staan de autoverkopen op een historisch hoogtepunt, terwijl de benzineafname constant is gebleven. Ra-ra, hoe kan dat? Het boekje met de titel ‘How to lie with Statistics’ is ook daar geen gesloten boekwerkje gebleken.
Contribution to the GDP by Country
Met de huidige overcapaciteit aan productiemiddelen gevoed door de stimuleringsmaatregelen ad bijna $900 miljard équivalent om de $4.300 miljard economie te ondersteunen – dat is meer dan 20% — blijkt China economisch nog niet sterk genoeg te zijn. Bij ontstentenis van een sociaal vangnet gaat nu primair de consumentenvraag uit naar goud dat sinds kort officieel overal verkrijgbaar is. Hiermee heeft de Chinese regering een slimme ‘moev’ gemaakt in de hoop de verantwoordelijkheid voor een mogelijk financieel/economische miskleun goeddeels te kunnen ontlopen. Er is geen werelddeel waar het edelmetaal zo geliefd is als in Azië. Dat wist men in de VOC-tijd al.
Een ander vraagteken betreft de gevolgen van de dollar-carry-trade, waarbij goedkoop geleende dollars worden ingezet op de Aziatische beurzen die weer met sprongen opveren in de wetenschap dat de meeste van deze landen hun munt op een of andere wijze hebben gekoppeld aan juist die dollar. Weer wordt er een bubble gecreëerd, omdat er opnieuw sprake is van misallocation of global assets (zeg maar misbruik van mondiaal kapitaal). Obama zal Oostindisch doof blijken voor verzoeken om de dollar daadwerkelijk te steunen. Dat kan eigenlijk alleen door de rente naar boven bij te stellen. Dat gebeurt niet. Alleen met een goedkopere dollar kan hij hopen meer vraag te ‘stelen’ uit het buitenland in de hoop de exportindustrie weer op gang te krijgen. Dit zal hem echter niet in dank worden afgenomen.
Munt met internationale neerslag
De keerzijde is dat China op goed moment zal worden gedwongen om de munt te revalueren om een dollarinflatie te voorkomen. Daarop zullen ongetwijfeld alle dollar gerelateerde valuta’s mee moeten gaan. De vraag is of Obama wel begrijpt dat het Fedbeleid niet alleen betrekking heeft op z’n eigen land maar op nagenoeg de gehele Aziatische regio, het Midden Oosten, landen in Zuid-Amerika alsmede de grondstoffenmarkt. Eén ding staat onwrikbaar vast en dat is dat de negatieve uitwerking van de huidige bankpolitiek in feite op de rest van de wereld wordt afgeschoven. Hoewel een en ander nog min of meer binnenskamers blijft, voel je niettemin dat de spanningen over en weer beginnen op te lopen.
Azië is vooralsnog niet in staat om de rol van de dollar over te nemen en wenst anderzijds geen prooi te worden van de flagrant foute bankpolitiek in de VS. Bernanke’s woorden gisteren op de Economic Club in New York ‘to bolster confidence in the dollar without actually raising rates’ (vertrouwen in de dollar verstevigen zonder in feite de rente te verhogen) getuigen van een regelrechte contradictio interminus.
Nieuwe munt?
De vraag is hoe snel de druk op de dollar verder zal toenemen. Bij een versnelde afdaling van de dollar zou slechts chaos ons deel worden. Vanuit die optiek is het denkraam naar een nieuw internationaal monetair systeem niet bevreemdend. Een aantal opties hebben intussen de revue gepasseerd zoals een valutamandje in de vorm van Speciale Trekkingsrechten vanuit de koker van het IMF, edelmetaal of een mix van edelmetaal met andere grondstoffen. Dit vergt tijd en de nodige vindingrijkheid. Hoe sneller dit proces zich nu voltrekt, hoe groter de chaos. Mede om die reden is de dollar tijdens deze crisis (nog) niet onderuit gegaan, waarover de voorzitter van het IMF Strauss-Kahn zich overigens wel verbaasd heeft.
De snelheid van dit proces wordt bovendien tegengehouden door de te gering opgebouwde goudreserves in de opkomende landen. Dit heeft alles te maken met de hoogte van de economische ontwikkeling. Zie hier een overzicht van de goudratio’s (verhouding tussen goudreserve en de geldhoeveelheid):
De centrale banken in het rechter rijtje en ook andere centrale banken met name in het M.O. zijn thans voortdurend doende meer goud in te kopen! De Europese banken blijken intussen met verkopen gestopt te zijn. Ze zouden zich zelfs hier en daar aan de koopzijde bevinden.
Tricky is natuurlijk de goudratio van de VS. Er wordt een percentage opgegeven van 77,4% maar wie gelooft dat in de wetenschap dat dit goud nog in de boeken staat tegen de prehistorische prijs van $42 per ounce. Waarom is dit cijfer nooit aangepast? Vermoedelijk omdat het meeste goud al is verpatst en het gat bij het naar boven krijgen van de werkelijke voorraad dus minder groot zal blijken te zijn. En dan is er tungsten!
Tungsten
Recent werd door een befaamd oud bankier ‘naar boven gebracht’ dat er veel tungsten broodjes rondzwerven. Tungsten heeft dezelfde dichtheid als goud en kan derhalve (zij het dat het een hogere smelttemperatuur heeft) gemakkelijk als een broodje goud worden verhandeld. Maar liefst tussen de 1,3 en 1,4 miljoen ‘plakjes’ van 400 ounces per stuk zouden er zijn geproduceerd. Dat zou tijdens de Clinton periode hebben plaats gevonden, aangemaakt door een sophisticated refiner in de V.S.
Naar uit de intussen achterhaald geworden vrachtbrief bekend is geworden, is dat hiervan 640.000 stuks naar Fort Knox zijn verscheept. Fort Knox zou je dan beter Fort Tungsten kunnen noemen. De vraag is nu of de toenmalige ‘jongelui’ als Clinton, Robert Rubin (minister van Financiën, afkomstig van Goldman Sachs) en Alan Greenspan als Fed chief hiervan hebben geweten. Het heeft er alle schijn van. Waarom zou er anders zoveel (vals) goud zijn uitgeleasd.
In China en India is men intussen druk bezig de ‘knopen’ te tellen. De vraag is of hun bevindingen naar buiten zullen worden gebracht, omdat hiermee de goudprijs natuurlijk gigantisch zou gaan stijgen. Zover kan men het gezien de bovenstaande goudratio’s nog niet laten komen. De verarming zou dan op slag toestaan. Daarbij komt dat China met 40% en India met ca. 30% de grondstoffenvraag in de wereld bepalen en die zouden eveneens sterk kunnen gaan stijgen. Opvallend is al dat de goudprijs de laatste dagen soms ook kan stijgen bij een tegelijk stijgende dollar met meer spanningen op de COMEX ten gevolg.
Op bovenstaande grafiek is duidelijk af te lezen dat het goud zonder noemenswaardige weerstand verder is uitgebroken. De weg is vrij voor een verdere stijging, tenzij de COMEX nóg een niet levensvatbaar konijntje uit de hoed tovert.
Hét ‘meester’spelletje
Even beangstigend blijven de torenhoge ‘longs’ en ‘shorts’ op de COMEX en de LME. Voor zilver geldt bovendien dat de leveringen intussen met zes maanden zijn uitgelopen, terwijl er keihard wordt geroepen dat er voldoende voorhanden is! Het is thans vooral JP Morgan aangestuurd door de Treasury, het ministerie van Financiën, dat zich met dit shortspelletje belast. Als het hier fout gaat, rest er niets anders te doen dan deze beurzen te sluiten. Wat geeft dat voor consequenties? In de eerste plaats dat de edelmetaalprijzen niet langer onder druk kunnen worden gehouden, ergo een stevige prijsstijging inhouden. Het zelfde geldt dan wederom ook voor de andere grondstoffen. Het systeem wordt dan steeds verder onderuit gehaald en loopt daardoor nieuwe zware averij op.
* Het lijkt alsof bijna niemand weet op welk een geraffineerde wijze de US Government te werk gaat. Zo wordt de rente opzettelijk laag gehouden om de financiering van de ten dode opgeschreven banken te kunnen maskeren. Door de gigantische budgettaire tekorten en stimuleringsprogramma’s is de kiem voor hyperinflatie en bijgevolg voor hogere langere termijn rentetarieven per definitie gelegd.
De banken verdienen op deze wijze met de ogen dicht geld uit de ‘spread’ tussen de korte en de lange termijn tarieven. Professionele beleggers als verzekeraars en pensioenfondsen konden hun blazoen opschonen middels de in gang gebrachte beursrally (daarom moest deze ook zó lang aanhouden!). En om er voor te zorgen dat er niets fout kan gaan, heeft de Fed toegezegd $1,750 miljard aan giftige hypotheken over te nemen (overigens nog maar een kwart van het totaal!). Op deze wijze kunnen insolvente banken en verzekeraars als bijvoorbeeld Citigroup en AIG (too big too fail) nooit failliet. ‘All the books are cooked by crooks!’
Als de belastingbetaler zou weten hoe een en ander werkelijk in elkaar steekt en hij er gif op kan innemen dat zijn bankpapier nog waardelozer dan waardeloos wordt , zou hij direct tot een mars naar Washington aanzetten en de koppen eisen van allen die daar aan het financiële roer staan! Het kwaad is geschied, het land is failliet en dat valt niet meer terug te draaien. Nixon had in 1971 niettemin plechtig verklaard dat de ontbinding van de koppeling tussen de ‘greenback’ en het goud nooit ten koste van de koopkracht van de US workers zou gaan en ziedaar! Om met Willem te spreken: ‘alleen goud snijdt nog hout!’
Robert Broncel
voor US Markets
Zojuist binnengekomen: de Franse bank Société Générale heeft al haar klanten gewaarschuwd voor een global economic collapse binnen de komende twee jaar; tevens werd een defensieve strategie meegegeven met als titel ‘Worst-Case Debt Scenario’ om kapitaalvernietiging zoveel mogelijk te voorkomen. Samengevat: koop goud als enige safe haven! De uitbrengen van dit rapport zal m.i. met zich meebrengen dat de gestelde termijn van twee jaar hiermee aanmerkelijk ingekort zal worden. Immers, steeds meer mensen worden wakker! Het verhaal van die kudde door één deur kende u al.