...

IN VRIJE VAL

27 februari 2015, 15:29 | Robert Broncel | leestijd: 12 minuten | moeilijkheid: 10 / 12 | (0)

Hoewel mij uw ervarin­gen als berg­bek­lim­mer onbek­end zijn kan ik wel zeggen dat een snelle afdal­ing als gevolg van dreigend nood­weer door­gaans een lastige opgave is. Het risi­co het con­tact met de helling te ver­liezen is dan aanzien­lijk grot­er. Hangend aan de piketli­jn­t­jes van QE, rentev­er­lagin­gen, bezuinigin­gen en val­u­ta aan­passin­gen zul je weinig hou­vast meer hebben en wat dan?


De onder­gang van Lehman in 2008 deed de banken­wereld sid­deren en lei­d­de tot een zware val op de beurzen. Thans is de oblig­atiemarkt meer dan rijp! Men bedenke dat het mon­di­ale mon­e­taire sys­teem op een ongek­end grote schulden­berg rust. Immers, over­he­den geven schuld­pa­pi­er uit dat in het alge­meen door de grotere banken, pen­sioen­fond­sen alsmede verzek­er­ings­maatschap­pi­jen en andere finan­ciële insti­tuten wordt opgenomen. Dat geldt als meest veilig, zo veilig zelfs dat nu in een aan­tal lan­den dit papi­er met een negatieve rente wordt uit­gegeven. M.a.w. negatieve rente is de pre­mie die wordt betaald voor het veilig” onder­bren­gen van kap­i­taal. Maar in feite betekent dit dat hier sprake is van een opti­male vorm van finan­ciële repressie. Pen­sioen­fond­sen, verzek­er­ings­maatschap­pi­jen en spaarders gaan er ongewild nog verder op achteruit! Onder­staand de stand van 24 feb­ru­ari rond 23.30 uur.

robert04 2702 107b2

Bedenk ook dat de rente niets anders is dan de pri­js van het geld. Door de rente negatief te mak­en, betekent niets anders dan dat de cen­trale over­heid aangeeft dat het geld min­der dan niets waard is! Dat wil zeggen dat de cen­trale over­heid z’n onder­pand (in vroeger tij­den goud) vol­strekt ver­speeld heeft. Vol­gens de Trea­sury Bor­row­ing Advi­so­ry Com­mit­tee (TBAC) wordt US$3,6 biljoen of 16% van de mon­di­ale over­hei­dss­chuld nu met een negatieve rente uitgegeven.

Maar dat is niet alles. De finan­ciële insti­tuten waarderen deze waarde­pa­pieren” op hun bal­ans als zgn. triple‑A assets. Hierte­gen geven deze weer hun eigen schuld­pa­pi­er uit in de vorm van lenin­gen, hypotheken, kredi­eten etc. Het geld stroomt dus door mid­del van schuld de economie bin­nen. Dus je kan zeggen dat geld geen kap­i­taal meer is maar ver­wor­den tot gele­galiseerde schuld­con­tracten. Hier­mee wordt ruim­schoots tege­moet gekomen aan Wladimir Iljitsch Lenin’s uit­spraak van bij­na 100 jaar gele­den: de beste manier om het kap­i­tal­is­tis­che sys­teem te verni­eti­gen is door de val­u­ta te onder­mi­j­nen”. Hij bleek zijn tijd een eeuw vooruit te zijn.

Dit mag dan geen nieuw nieuws­feit zijn maar wijst wel op de feil­baarheid van ons mon­e­taire sys­teem dat sinds de intro­duc­tie van de US dol­lar als werel­dreserve­va­l­u­ta na WO II een mon­di­aal karak­ter heeft gekre­gen. Voor de heden­daagse man in the street een even grote vanzelf­sprek­end­heid als de krant die (nog) dagelijks bij hem in de bus valt.

De belei­ds­mak­ers aan de knop­pen” weten intussen wel degelijk hoe de mon­e­taire vork in de steel zit. Het toes­turen van mijn columns aan de cen­trale bank pres­i­den­ten Nout Wellink, opgevol­gd Klaas Knot en voorts aan ECB pres­i­dent Mario Draghi, pre­mier Mark Rutte alsmede aan de frac­tielei­ders van de belan­grijk­ste poli­tieke par­ti­jen in de Tweede Kamer vor­men m.i. hier­van het tast­bare bewi­js, ten­z­ij deze buiten hun aan­dacht zijn gehouden. In elk geval is er sprake van onthoud­ing”. Om met George Orwell te spreken: in a time of deceit telling the truth is a rev­o­lu­tion­ary act’.

De cijfers wor­den intussen steeds grotesker.

Om dit te con­cre­tis­eren voor de V.S. lev­ert dat vol­gens Phoenix Cap­i­tal Research in Vir­ginia de vol­gende uitkom­sten op:

  1. geld in omloop (papi­er en munten) bedraagt ca. US$1,2 biljoen (12 nullen)
  2. de huishoud­schuld beloopt US$11,83 biljoen
  3. de Amerikaanse Trea­sury markt omvat ruim $38 biljoen
  4. de oblig­atie derivaten­markt ligt op meer dan US$190 biljoen
  5. de ongedek­te zorg­sec­tor inclusief pen­sioe­nen op ruim US$200 biljoen

De mon­di­ale oblig­atiemarkt beloopt intussen ruim US$100 biljoen, met de aan­teken­ing dat dit bedrag” weer als onder­pand” wordt benut voor de derivaten­markt van ruim US$555 biljoen of ca. 10 maal het bru­to mon­di­ale prod­uct. Op de top van de piramide bevin­den zich oblig­aties van de belan­grijk­ste lan­den als de V.S., V.K., Duit­s­land en Japan. Zij vor­men de crême de la crême van ons huidi­ge mon­e­taire sys­teem. Het geeft dan te denken dat de ellende in 2008 het gevolg was van de Cred­it Default Swaps met een omvang van slechts” $US50 à US$60 biljoen.

Grofweg mag je veron­der­stellen dat de gevol­gen van de onver­mi­jdelijke vri­je val van de oblig­atiemark­ten min­stens een tien­voudig effect moeten hebben. Het is mede om die reden dat Grieken­land ondanks Schaüble’s vingert­je bin­nen­bo­ord moest wor­den gehouden, omdat dit land het risi­co van het sneeuwvlok­je” vormt dat de law­ine in beweg­ing zal kun­nen zetten.

In het kad­er van het huidi­ge buitenge­woon labiele mon­e­taire sys­teem met de dol­lar als spil lijkt het er ver­dacht veel op dat de kwest­ie Oekraïne” bewust als een casus bel­li op de geopoli­tieke kaart is gezet voor het geval die vri­je val om welke reden niet meer te stu­iten is. Daarmee lijkt een span­ningsaflei­d­ing te zijn gecreëerd. Rus­land heeft intussen met colos­sal dam­age’ gedreigd, indi­en er wapens naar Oekraïne wor­den ges­tu­urd. Vol­gens meerdere onbeves­tigde bericht­en bevin­den er zich reeds diverse Amerikaanse adviseurs” in dat land en dat zelfde wordt van de Russen beweerd.

Waar het eeuwen­lang cor­rupte Grieken­land al een groot zwart gat zal gaan oplev­eren, zullen de ontwik­kelin­gen in een even cor­rupt Oekraïne met het ver­lies van het Don­bas ter­ri­toir – een beet­je vergelijk­baar met het Ruhrge­bied in Duit­s­land — blijken voor een nog grot­er gat te gaan zor­gen, met Poet­in wellicht als lachende derde.

Gelukkig” lijkt het in de V.S. economisch weer wat beter te gaan (maar hoe te rij­men met een 20 jarig dieptepunt van het Amerikaanse huizen­bez­it ter­wi­jl intussen het gemid­delde huishoudinkomen vol­gens Paul Craigh Roberts, voor­ma­lig Amerikaans onder­min­is­ter van Finan­ciën, bene­den het niveau van 1970 is gedaald?). Maar hoe komt het dan dat de Baltic Dry Index een steeds lagere uit­slag geeft? Deze index meet de tarieven van het inter­na­tionale trans­portver­keer waar het met name bulk­goed­eren betre­ft. Deze ontwik­kel­ing ligt volledig in lijn met de lagere grond­stof­fen­pri­jzen. Die pri­jzen dalen als gevolg van afne­mende vraag.

robert03 2702 d10cc

Tegelijk valt op dat de dol­lar in het afgelopen jaar in a flight to safe­ty’ met ca. 16% is geste­gen, met een omge­keerd evenredig effect op de opkomende in dol­lars gefi­nancierde landen.

Eén van die rede­nen valt toe te reke­nen aan Chi­na dat wordt gecon­fron­teerd met een afne­mende vraag vanu­it het buiten­land. De economis­che terugloop in dat land vormt ook een gevaar voor de kredi­et­bubbel aldaar. Wat moet Chi­na onder deze omstandighe­den doen? U raadt het al: de geld­pers verder open­zetten om de munt te lat­en depre­ciëren. Dat pro­ces werd al opges­tart in feb­ru­ari 2009 in de V.S., intussen door de gehele wereld gekopieerd inclusief de euro­zone en Japan. Dat pro­ces wordt aange­duid met val­u­taoor­log” die hier­mee nu in de hoog­ste ver­snelling is gekomen. Dit pro­ces werd op gang gebracht door poli­tieke om niet te zeggen dys­func­tionele lei­ders die de schulden uit de hand hebben lat­en lopen en de cen­trale banken de schuld te lat­en mon­e­taris­eren door de geld­pers open te zetten. Zó onafhanke­lijk blijken cen­trale banken te zijn! Daarmee staat het luik naar hyper­in­flatie wagen­wi­jd open.

Alleen zo lang banken niet uitle­nen en con­sumenten niet meer uit­geven, zal er geen sprake van hyper­in­flatie zijn maar even­min van een zodanige economis­che groei dat daaruit de puis­sant hoge schulden kun­nen wor­den gefi­nancierd. Ergo, er wordt een zwak economisch kli­maat gecreëerd met hulp van een uitzin­nige drukpersvri­jheid” en ultiem lage rentes om in een uiter­ste poging het economisch tij te doen keren. Elke staat blaast haar par­ti­jt­je mee om niet te wor­den onderges­neeuwd in dit pro­ces van papierverni­etig­ing” (arme Zwitsers!).

Om nog extra zout in de wond te wrijven meldde Mervyn King, de voor­ma­lige Britse bankpres­i­dent (dat praat alti­jd een stuk gemakke­lijk­er!) dat de groot­ste mon­e­taire stim­u­lus de werelde­conomie geen steek verder heeft gebracht, behalve dan dat die 1% meest ver­mo­gen­den er garen bij spint. Een soort­gelijk gelu­id klonk er uit de mond van William White, voorzit­ter van de in Zwit­ser­land residerende OECD Review Comit­tee en voor­ma­lig chief econ­o­mist bij de Bank of Inter­na­tion­al Set­tle­ments (BIS). Hij waarschuwde tij­dens een inter­view met de Britse Tele­graph op het World Eco­nom­ic Forum in Davos dat QE in Europe is doomed to fail­ure at this late stage and may instead draw the region into deep­er dif­fi­cul­ties’. Andere uit­sprak­en van hem in dat inter­view waren: we are hold­ing a tiger by its tail’ en sov­er­eign bond yields haven’t been so low since the Black Plague’.

Zolang het sys­teem nog niet omver kukelt, stroomt de liq­uiditeit maar één kant uit en dat is bij gebrek aan een beter alter­natief: richt­ing beurs. Want waar immers valt er nog geld te ver­di­enen? Dat de relatie met de reële economie al langer zoek is speelt geen enkele rol meer. De S&P koers/​winstverhouding staat nu nage­noeg op 21 en dat is bij een sta­tion­aire economie met boven­di­en gepimpte groe­ici­jfers min­stens een kwart te hoog. Echter, bij een 0 rentevoet zou de koers/​winstverhouding even­goed oneindig kun­nen zijn. Maar wat moet je als beleg­ger buiten de beurs? Het enige reële alter­natief vor­men hard assets zoals edel­metaal. Maar dat lev­ert toch niets op? Ver­geten wordt dat goud van oud­sh­er alti­jd de store of val­ue’ (koop­kracht­be­houd) is gebleven, dat bij gebrek aan een beter sys­teem tot in lengte van jaren zo zal bli­jven. Immers, al sinds de depeg­ging’ van de dol­lar lev­en we de fac­to met een fic­tief mon­e­tair sys­teem zon­der een tan­gi­ble’ onder­pand. Zoals het verleden heeft geleerd blijkt een entiteit zon­der goud na de val van het papieren” sys­teem de keiz­er zon­der kleren te zijn.

Goud blijkt achter de coulis­sen nog alti­jd de enige uni­verse­le (wereld­wi­jd geac­cepteerde) reserve te zijn die je niet kunt bij­drukken! Het is niet voor niets dat de Azi­atis­che lan­den met Chi­na voorop er alles aan doen om hun goudreserves op te krikken in de weten­schap dat hun papieren reserves (dol­lars) niet meer waarde verte­gen­wo­ordi­gen dan toiletpapier.

Min of meer bevreemd­ing wekt dan dat het goud in de afgelopen weken van $1.300 weer naar $1.200 per ounce werd teruggezet, zelfs in weer­wil van het feit dat de vraag in het afgelopen jaar een slordi­ge 1.000 ton grot­er was dan de aan­vo­er (World Gold Council).

robert02 2702 be95f

Intussen is wel duidelijk dat er een harde” afspraak moet bestaan tussen de V.S. en Chi­na om de pri­js van het goud min­stens rond dit niveau aan te houden. Daarin speelt ongetwi­jfeld de all-in sus­tain­able cash cost van de mijn­bouw­ers een rol die op het niveau van $1.200 per ounce gemid­deld zo ongeveer op break-even ligt. Zo lang Chi­na daarmee nog doende is, mag wor­den aangenomen dat een sterk opwaartse beweg­ing vooral­snog onder druk bli­jft staan.

Intussen zien we wel dat het goud in alle majeure valuta’s inclusief de dol­lar vanaf begin dit jaar is opgelopen.

robert01 2702 09743

Zo lang Chi­na geen dol­larpa­pi­er meer dumpt waar­door aan­tast­ing van de reser­ves­ta­tus van de dol­lar uit­bli­jft, beho­even de V.S. zich even vooral­snog” geen zor­gen te mak­en. Maar de zorg over de immense almaar groeiende schulden­berg blijft.

Geme­ten naar de thans uit­staande mon­di­ale schulden­last van ruwweg tien maal het bru­to mon­di­ale prod­uct zou de goud­waarder­ing dan zo maar op een evenredi­ge ver­tien­voudig­ing uitkomen. Zelfs bij een dal­ing richt­ing $800 per ounce zou dat maar weinig ver­schil mak­en. Wel zou daar­door bij de meeste mijn­bouw­ers de witte vlag wor­den gehe­sen m.u.v. één fonds: Nip­pon Drag­on Resources Inc. in Cana­da dat mid­dels haar vin­d­ing van de ther­mal frag­men­ta­tion’ tech­nolo­gie de all-in sus­tain­able cash cost’ weet terug te drin­gen tot ca. $650 per ounce, veruit de laag­ste in de gehele sector.

Samen­vat­tend: hoewel de ani­mo voor beleggen in edel­metaal als gevolg van de con­stante mark­t­ma­nip­u­laties sterk is afgenomen zal het gouden goed­je” het beste vangzeil onder de vri­je val blijken te zijn!

Robert Bron­cel


Reageren

Anonieme comments achterlaten is niet toegestaan. Hiervoor moet u ingelogd zijn. Login »
Turbo’s zijn complexe instrumenten en brengen vanwege het hefboomeffect een hoog risico mee van snel oplopende verliezen. 7 op de 10 retailbeleggers verliest geld met de handel in turbo’s. Het is belangrijk dat u goed begrijpt hoe turbo’s werken en dat u nagaat of u zich het hoge risico op verlies kunt permitteren.