Hoewel volksverlakkerij al van ver vóór de jaartelling dateert zijn we ondanks alle mediale vooruitgang anno 2014⁄15 nog maar weinig opgeschoten. Terwijl het toch juist de taak van de update mainstream media is een ver(helder)end beeld te geven van de ontwikkelingen zoals deze zich in onze woelige wereld voltrekken.
Als De Financiële Telegraaf van 2 jan. j.l. in een artikel op pagina 25 rept van “optimisme over groei” en in dat zelfde artikel ‘goldy locks’ in het vooruitzicht worden gesteld dan ben je als niet ingewijd lezer al snel geneigd hieraan enig geloof te willen hechten.
Maar werden we nog niet zo lang geleden al achterhaald door bijvoorbeeld de Wall Street crash in 1987, de Azië crisis in 1997, de tech wreck in 2001 of de bankencrisis ingeleid door de val van Lehman in 2008? Wie had deze ontwikkelingen voorzien? En wie had voorzien dat centrale bankiers daarop de grootste financiële tsunami aller tijden over ons zouden uitstorten om de economie weer op gang te krijgen? Dat we daarmee de grootste koopkrachtverkrachting aller tijden op de koop toe meekregen, daarover hoor je tot dusver nagenoeg niemand totdat ………..!
Was en is het niet zo dat de principale opdracht van centrale bankiers luidt toe te zien op zoveel mogelijk koopkrachthandhaving? Nu dat niet lukt, hoor je dan “onze” beleidsmakers bijvoorbeeld toegeven dat een en ander bijdraagt tot vergroting van de kloof tussen rijk en arm? Voor klokkenluider Thomas Piketty (Kapitaal in de 21e Eeuw) voldoende aanleiding zijn Légion d’Honneur onderscheiding te weigeren, omdat de socialistische regering (contra dictio interminis) in Frankrijk daartegen nog niets noemenswaardigs had/heeft ondernomen!
Kennelijk om de aandacht af te leiden, wordt er ondertussen door het V.S., het EU blok en Japan en commune liever confrontatie met Rusland gezocht door voormalige Sovjetrepublieken als Georgië, Moldavië en Oekraïne binnen de Westelijke invloedssfeer proberen te brengen. Door sancties en NAVO mankracht alsmede militair materieel in de Baltische staten en in Polen in te zetten, wordt de spanning opgevoerd. Wie heeft daar nu voordeel bij? Voormalig onderminister van Financiën onder president Reagan, Paul Craigh Roberts omschreef deze acties in één zijner laatste artikelen als: ‘The West, the greatest cause of war in human history, stands stripped of all legitimacy’ (het Westen vormt het grootste oorlogsgevaar in de geschiedenis en heeft geen poot om op te staan). .
Voorts wordt er in de V.S. vanuit het niets een groeicijfer van 5% over het derde kwartaal (vorig jaar) uit de hoge hoed getoverd. De groei zou te danken zijn aan meer banen, dalende olieprijs, ontsparingen als gevolg van meer vertrouwen in de toekomst(?) alsmede de lage rente, terwijl de huizenmarkt – de belangrijkste groei trigger – toch allerminst een opwekkend beeld te zien geeft. Met ruim 70 miljoen werklozen en 43 miljoen Amerikanen levend op voedselbonnen (John Williams’ ShadowStats) zou de Fed overwegen dit jaar over te gaan tot het verhogen van de rente.
Volstrekt verslaafd aan ZIRP (Zero Interest Rate Policy) en QE (Quantitative Easing) zal een oplopende rente evenwel de killer van de economie blijken te zijn en tevens de immense schuldgroei middels een hogere rente een verdere versnelling meegeven. Dat is een ‘no go area’ met vergaande gevolgen! Wat kunnen de Fed, de ECB of de BoJ nog doen? Niets(!) want alle kruit is de facto verstookt terwijl ‘the point of return’ in de vorm van schuldsanering al in 2008 is gepasseerd. Bovendien zou een hogere rente de dollar een stroomstoot geven die als een boomerang op de in dollars gedrenkte emerging markets inwerkt.
Een ander punt van grote zorg betreft het al maar doorgroeiende derivatencomplex dat thans wordt geschat op een slordige 600 biljoen dollar of 600 met 12 nullen. Wat de meesten niet weten is dat ruim 15% hiervan exposure heeft in de energiesector. Wanneer de olieprijs in korte tijd halveert, zou dat toch zichtbaar moeten worden middels de nodige beroering in de derivatenarena. Niets daarvan, zelfs niet nu de gehele commoditymarkt als gevolg van de gedaalde vraag onder flinke druk is komen te staan.
Voor de Russen is dat een dubbel pijnlijke ervaring. Teneinde de negatieve economische groei enigszins een halt toe te roepen wordt er nu extra olie en gas uit de bodem gepompt. Een verder dalende olieprijs ligt bijgevolg in het verschiet. In een proces van dalende commodity prijzen als gevolg van afnemende vraag en afnemende groei in de opkomende markten alsmede de 0‑groei in Europa kan het niet anders dan dat zich steeds meer spanning in de derivatensector ophoopt met de vraag hoe lang die nog onderhuids kan worden gehouden
Wanneer deze bubbel klapt, zal 2008 nog maar een voorproefje blijken te zijn vergeleken met de impact van de vernietiging van ons monetaire bestel. Geen wonder dat onder deze omstandigheden gold banning and bashing de mantra op Main Street en Wolf Street blijft. Het grootste schrikbeeld van de elites betreft immers een positieve goudprijsontwikkeling als significant signaal van het failliet van het systeem.
Wellicht is het goed nog even terug te gaan tot het jaar 1971 toen de Dow op ca. 1.000 punten stond en het goud nog $35 per ounce deed. Gelet op de huidige Dow stand van 17.500 en een goudprijs van $1.200 kom je al snel tot de conclusie dat de Dow in goud niet meer waard is dan de helft van 1971. Ondanks “alle geklier” op de futuresmarkt COMEX blijkt goud hoe dan ook als primaire waarde-indicator prima opgeld te doen. Dat vertaalt zich eveneens in de internationale valutaontwikkeling.
Ook wordt duidelijk dat de dollar als de relatief zwakste valuta de sterkste performance heeft laten zien boven goud. Dat heeft alles te maken met de reserverol als dominante factor, niet tegenstaande het feit dat deze rol reeds op z’n retour is nu landen als China, Rusland met de voormalige Sovjetrepublieken, India, Zuid-Afrika en Brazilië intussen bezig zijn een eigen valutapool op te zetten. Ook wordt reeds openlijk gesproken van een alternatieve IMF en Wereldbank.
Zover is het echter nog niet. De euro liet een daling zien van 12% (gecompenseerd met een stijging van het goud met 13%) terwijl de yen vorig jaar met 14% verzwakte. De vlucht in de dollar is het gevolg van de monetaire politiek in de rest van de wereld die weer het gevolg is van de monetaire politiek in de V.S. Was er een eeuw geleden nog slechts sprake van regionale ontwikkelingen, thans zie je rimpeleffecten op wereldschaal en dat geeft aan een eenmaal in gang gezette ontwikkeling een veel grotere massa mee.
Dat de schuld van de V.S. zelfs op de laatste dag van 2014 nog eens met een slordige $100 miljard omhoog schoot naar een nieuw record van maar liefst $18,14 biljoen deed vooralsnog niets af aan de stijging van de dollar.
Voor de beleggers wordt het er niet eenvoudiger op. Afgezien van investeren/beleggen in revolutionaire vindingen of in private equity partijen met een gedegen track recordvalt er nauwelijks nog geld te verdienen behalve dan tot dusver in de “Disney Dow” die zwaar wordt gesteund door het zgn. Plunge Protection Team en derhalve de S&P aldoor mee omhoog trekt.
Een dusdanige ‘performance heeft zich in de ganse beurshistorie nog niet eerder voorgedaan.
Intussen tekende zich in de tweede helft van vorig jaar onderstaande opmerkelijke ‘top down’ formatie af soortgelijk aan die voorafgaand aan het bloedbad in 2008.
Hoewel er nog geen sprake is van een bloedbad in de emerging markets is er wel degelijk sprake van ongerustheid als gevolg van de gedaalde grondstoffenprijzen alsmede de gestegen dollar. Deze ongerustheid deed beleggers opnieuw in de dollar vluchten.
Beleggen in emerging markets “geniet thans “het voorrecht” van een dalende beurs in combinatie met een dalende valuta. Zo zie je dat de inflatie van het fiatpapier met een valuta oorlog in het kielzog tot allerlei ongewilde ontwikkelingen leidt die onrust op de financiële markten veroorzaken.
De grootste daling was evenwel weggelegd voor de TSX-Venture Exchange met een slachting van bijna 70% met als gevolg dat de grootste Metals and Minerals Conference in San Francisco zelfs haar deuren moest sluiten daar de meeste metalen thans onder de kostprijs noteren. Een witte raaf is het Canadese Nippon Dragon Resources Inc. dat met haar vinding van de ‘thermal fragmentation’ techniek op het punt staat een omwenteling teweeg te brengen in de mijnbouwsector met kostenbesparingen oplopend tot 40% à 50%. Hier en daar wordt al gefluisterd dat dit fonds wel kan uitgroeien tot de IBM op mijnbouwterrein.
Terugkomend op het uitgangspunt zal er pas van een omgekeerd scenario sprake zijn op het moment dat het vertrouwen uit het fiatpapier is weggeëbt. In dat geval zal er tevens een einde komen aan de volstrekt artificiële beursstijging. Echter voordat het zover is zullen we volgens Ron Paul, voormalig presidentskandidaat, in toenemende mate rekening dienen te houden met destructieve maatregelen als voortgaande controle op het in- en uitgaande kapitaalverkeer, prijscontrole, valuta restricties, confiscaties en nationalisering van pensioenen.
Alleen een forse verhoging van de goudprijs zal het hoofd aan een structurele deflatie kunnen bieden. Naarmate het wantrouwen, mogelijk aangewakkerd door “een Grexit”, in deze schimmige tijd toeneemt, lijkt 2015 in elk geval het ideale “put” jaar op de beurs te worden. Zolang dit wantrouwen evenwel nog uitblijft zal de beurshosanna naar alle waarschijnlijkheid aanhouden want waar moet die stortvloed aan geld elders heen?
Robert Broncel
Voor US Markets