Ratingbureaus en het lot van Europa

Wie denkt dat de Europese schulden­cri­sis langzaa­maan aan het wegebben is, moet drin­gend zijn mening herzien. Dat is althans de indruk bij bek­ijken van de quo­terin­gen van ratingbureaus.

Als een steen in een vijver waaromheen de krin­gen grot­er en grot­er wor­den, zo gri­jpt de Europese schulden­cri­sis om zich heen. Aan de onheils­bericht­en over Grieken­land, Ier­land en Por­tu­gal begin­nen zich onheil­spel­lende bericht­en over Ital­ië zich toe te voe­gen en voor nog andere lan­den begint het te spannen.

We gin­gen op zoek naar nieuws, posi­tief (dat kan inder­daad nog) of negatief.
17 van de 25 EU-lan­den passeren de revue, die we om onze neu­traliteit te demon­str­eren alfa­betisch hebben opgesteld. Hier­bij baseer­den we ons op de appre­ci­aties van bek­ende ratingbureaus.

Vooraleer over te gaan tot het geven van wat com­mentaren tonen we een tabel met de gegevens waar­van we zijn uitgegaan:

Samengevat zien we dat de 17 bespro­ken EU-lan­den in groep­jes te verde­len zijn, naar gelang de rating:

- ​‘top­klasse’: Duit­s­land, Est­land, Fin­land, Frankrijk, Lux­em­burg, Mal­ta, Ned­er­land en Oost­en­rijk
- ​‘ver­di­en­stelijk, maar kan beter’: Bel­gië, Slovenië, Slowak­i­je en Span­je
- ​‘vol­doende, maar voor hoe­lang nog’: Cyprus en Ital­ië
- ​‘het ziet er heel slecht uit’: Ier­land en Por­tu­gal
- ​‘het water staat tot aan de lip­pen’: Griekenland

Het land wordt op fed­er­aal vlak nu al bij­na 13 maan­den bestu­urd door een regering in lopende zak­en. Hoewel ontslagne­mend eerste min­is­ter Yves Leterme en zijn ploeg zich bli­jven inzetten, begint het inter­na­tionale vertrouwen in Bel­gië af te kal­ven. De hoge staatss­chuld en de onzek­er­heid van het poli­tieke lot van het land mak­en het land min­der aantrekke­lijk in de ogen van investeerders.

In Cyprus, of meer pre­cies de Repub­liek Cyprus (om het onder­scheid te kun­nen mak­en met de Turkse Repub­liek Noord-Cyprus) maakt pres­i­dent
Dim­itris Christofias zich zor­gen over de onlangs gedaalde rat­ing van zijn land. De reden van deze zor­gen is, dat Cypri­o­tis­che banken sterk geën­gageerd zijn in het bij­na fail­li­ete Griekenland.

De rat­ing­bu­reaus zien voor het land van bond­skanse­li­er Merkel nog geen vuilt­je aan de lucht. Toch is er een min­punt, nl. dat in 2010 Duit­s­land de Maas­tricht­norm (3% schulden­grens) heeft overschreden.

Goed nieuws is er uit Est­land. Pre­mier Andrus Asip is fier op zijn land zon­der schulden en met een behoor­lijke rating.

Al even beni­j­denswaardig als Est­land is zijn buur Fin­land. Daar is eerste min­is­ter Mari Kivinie­mi fier op de rat­ing van haar land en de nog alti­jd accepteer­bare open­bare schuld, vergeleken met vele andere EU-lan­den.

Op het einde van vorig jaar had­den de rat­ing­bu­reaus kri­tiek op Frankrijk wegens de sterk geste­gen staatss­chuld. Toch bli­jft het geloof in Pres­i­dent Nico­las Sarkozy nog vol­doende overeind om het land te bedenken met dezelfde rat­ing als Duitsland.

Met veel moeite en onder nog alti­jd voort­durend protest van de modale Griek heeft de regering-Papan­dreou een her­stel­pro­gram­ma kun­nen door­drukken. Het geloof van de investeerders in Grieken­land is dieper dan ooit weggeza­kt en de rat­ings zijn bij­na het min­i­mum dat een land kan ont­van­gen zon­der fail­li­et te wor­den verk­laard. De CDS (zie tabel) staat enorm hoog en is sinds maart 2011 meer dan verdubbeld.

De finan­ciën van Ier­land bli­jven zich chao­tisch ontwikke­len. De nieuwe eerste min­is­ter Enda Ken­ny onder­han­delt met EU over meth­od­es om de schulden­berg af te bouwen. Samen met Grieken­land dringt hij aan op het ver­la­gen van de inter­esten op noodlenin­gen.

Het land van de flam­boy­ante poli­tieke over­lever Sil­vio Berlus­coni is erin ges­laagd de groot­ste staatss­chuld van de EU bijeen te harken: 1.533 mil­jard euro. Dat in juni 2011 de regering een spaarpakket van 47 mil­jard euro goed­keurde, heeft de rat­ing­bu­reaus niet milder gestemd. S&P bij voor­beeld zegt dat nog ​‘sub­stan­tiële micro- en macro-economis­che her­vormin­gen nodig zijn’.

Dat opeens Ital­ië dreigt de groep van bedreigde lan­den, met name Grieken­land, Ier­land en Por­tu­gal te gaan ver­voe­gen is voor velen een ijsk­oude douche. Want als Ital­ië kap­seist, heeft dat zon­der twi­jfel ake­lige gevol­gen voor de euro­zone. En met ake­lig bedoe­len we het gevaar, dat in het somber­ste sce­nario voor de euro het einde in zicht kan komen als een­hei­dsmunt met alle economis­che en finan­ciële insta­biliteit als gevolg. We mogen immers niet ver­geten, dat Ital­ië de vierde economie van de EU is met een BNP dat meer dan 2,6 maal grot­er is dan dat van Grieken­land, Ier­land en Por­tu­gal samen.

De Lux­em­burgse pre­mier Jean-Claude Junck­er is tevre­den met de mooie rat­ing en de geringe staatss­chuld van het Groothertogdom.

Toen Mal­ta in 2008 de euro invo­erde, was het land van pre­mier Lawrence Gonzi één van de kredi­et­waardig­ste lid­stat­en. En sinds­di­en is aan deze beni­j­denswaardi­ge sta­tus nog niets veranderd.

Ned­er­land heeft dezelfde rat­ing als bij voor­beeld Duit­s­land en Frankrijk en een staatss­chuld te vergelijken met deze van Bel­gië. Pre­mier Mark Rutte had voor de laat­ste verkiezin­gen een plan klaar om deze schuld op korte tot mid­del­lange ter­mi­jn te ver­min­deren met 18 mil­jard euro. Maar nu is er voor dit plan geen meerder­heid meer in het par­lement. Maar toch is de CDS (zie tabel) van Ned­er­land stukken beter dan deze van Bel­gië.

Qua rat­ing en CDS heeft de Oost­en­rijkse kanse­li­er Wern­er Fay­mann rede­nen om tevre­den te zijn. En op zich is de staatss­chuld nog niet zo waanzin­nig hoog vergeleken met andere lan­den. Toch beschouwt de regering het als een voor­name doel­stelling om het deficit snel af te bouwen. Hoe, dat zeggen ze er niet bij.

Samen met Grieken­land is Por­tu­gal het EU-land waar­voor het meeste gevreesd wordt voor een fail­lisse­ment. Vol­gens de rat­ing­bu­reaus moet pre­mier Pedro Pas­sos Coel­ho werk mak­en van een tweede pakket red­dings­maa­trege­len, net zoals Papan­dreou deed in Grieken­land. Bij het aan­gaan van lev­en­snoodza­ke­lijke lenin­gen bleken de rentes op een absolu­ut Europees record­peil te staan.
De CDS (zie tabel) is iets min­der dan de helft van deze van ​‘lotgenoot’ Grieken­land, maar ver­dubbelde ook sinds maart 2011.

Gedurende het jaar 2010 ver­laag­den de rat­ing­bu­reaus hun appre­ci­atie voor de Sloveense finan­ciën, hoewel de huidi­ge cijfers door andere lan­den nog beni­jd wor­den, denken we. Eerste min­is­ter Borut Pahor heeft in alle geval zijn min­is­ter van Finan­ciën Andrej Bajuk gevraagd om een plan met als doel het zo snel mogelijk afbouwen van de 13 mil­jard euro staatsschuld.

Met een mooie rat­ing voor haar land moet eerste min­is­ter Ive­ta Radi­co­va zich vooral­snog geen zor­gen mak­en voor haar land. Ze is wel bezorgd over de toren­hoge rentes die, zoals hoger al aange­haald, veroorza­akt wor­den door Grieken­land en Ier­land. Ze pleit voor een ver­lag­ing van deze rentes. Een nobel gebaar, maar welk effect zal het hebben in het bikkel­harde finan­ciewezen?



Eerste min­is­ter Zap­a­tero raakt maar niet uit de zor­gen. Weliswaar heeft Span­je zich kun­nen ver­wi­jderen uit het oog van de Europese finan­ciële storm, maar het alarm kan nog niet wor­den afge­blazen. Wegens de sterke finan­ciële ver­bon­den­heid (ruim 78 mil­jard euro) met buur­land Por­tu­gal dreigen de Spaanse banken mee te wor­den gesleurd als Por­tu­gal ten val zou komen.

Tot hier het­geen rat­ing­bu­reaus denken over deze 17 EU-lan­den. Men kan voor of tegen zulk een bureau zijn, maar het is een feit dat ze een groet invloed bli­jven uitoe­fe­nen op het reilen en zeilen van de inter­na­tionale markten.

Wat met de VS?

En buiten Europa is er ook kom­mer en kwel. Want nu dreigt ​’s werelds groot­ste economie onder vuur komen te liggen. Immers, de onvoorstel­bare staatss­chuld van de VS (14.300 mil­jard dol­lar!) heeft de wet­telijke lim­i­et bereikt en mag niet meer groeien. Als op de ver­valdag van 2 augus­tus 2011 geen oploss­ing is gevon­den, komen miljoe­nen Amerika­nen in de finan­ciële prob­le­men. Het vertrouwen in Amerikaans waarde­pa­pi­er zal verd­wi­j­nen, de rentes zullen over­al sti­j­gen en er kan een wereld­wi­jde recessie van komen. Het zal pres­i­dent Oba­ma enorm veel over­tuig­ingskracht vra­gen om democ­ra­t­en en repub­likeinen tot een com­pro­mis te bren­gen en zijn plan goed te keuren om de staatss­chuld tegen uiter­lijk 2021 te ver­min­deren met 4.000 mil­jard dol­lar.

Er staan ons span­nende tij­den te wacht­en, ondanks het vakantie­seizoen.

Jan Van Besauw
Pub­li­cist voor US Mar­kets
________________________________________
Onder­getek­ende is een gepen­sioneerde mar­ket­ing man­ag­er. Hij schri­jft voor US Mar­kets o.m. columns, nieuws­bericht­en en artikels over uiteen­lopende onderwerpen.