Jérôme Kerviel vindt navolging, zo zou je sarcastisch kunnen stellen. Inderdaad, de alom bekende zakenbank JPMorgan is op haar beurt betrokken in een onfrisse zaak.
De ‘man van 4,9 miljard’ Jérôme Kerviel kreeg ook in beroep geen gelijk en hij werd op 25 juni 2012 veroordeeld voor 5 jaar cel effectief. Daarna zal hij nogal hard moeten werken om aan zijn ex-werkgever Société Générale de 4,9 miljard euro terug te betalen. Of de rechtbank het hierbij heeft gehad over een ‘redelijke termijn’ vermeldt het betreffende nieuwsbericht niet.
Denk nu niet dat het nogmaals mogelijk is dat een werknemer of iemand die in opdracht handelt van een financiële instelling nogmaals in staat zou zijn om te frauderen voor miljarden euro’s (of dollars) recht onder de neus van de opdrachtgever.
Ditmaal is het de gerenommeerde zakenbank JPMorgan Chase (meestal afgekort tot JPMorgan) die in dit verband in opspraak komt. Deze onderneming is ontstaan in 1799 en is inmiddels uitgegroeid tot één van de grootste banken ter wereld met meer dan 261.000 werknemers wereldwijd en een marktkapitalisatie van
ca 137 miljard dollar (112 miljard euro).
CEO Jamie Dimon (56 jaar) beleeft een stresserende periode. Want zoals we in de lente van 2012 is aan het licht gekomen, dat in het Britse JPMorgan-filiaal, gevestigd in Londen, een verlies dat zou oplopen tot 4,4 miljard dollar (3,6 miljard euro) is geïncasseerd.
Akkoord, 3,6 miljard euro is nog altijd meer dan een kwart minder dan de 4,9 miljard waarmee Kerviel de Société Générale trakteerde, maar het komt al aardig in de buurt. Maar zoals we verder zullen zien is het niet onwaarschijnlijk, dat uiteindeljk het verlies van JPMorgan dit van de Société Générale serieus in de dubieuze schaduw zal stellen.
Wat is er gebeurd? In Londen was men blijkbaar op het idee gekomen om te gaan investeren via zg. kredietderivaten. Dit liep grondig mis, want in mei 2012 bleek, dat op die manier 2 miljard dollar in rook waren opgegaan omdat het geïnvesteerde geld niet snel genoeg kon worden terugverdiend. Zo gaat dat in onzekere tijden zoals we nu beleven. Wij weten dat, de verantwoordelijken in Londen blijkbaar niet. En nu (juli 2012) blijkt het niet te gaan om 2, maar om de eerder vermelde 4,4 miljard dollar.
In Londen hadden ze moeten waarmee ze bezig waren, dat is hun job. Daarom ook gebruikte Jamie Dimon de term ‘beschamend’ in zijn commentaar. Inderdaad beschamend was het feit, dat men in Londen o.a. een handelaar met een allesbehalve onbesproken reputatie onder de arm had genomen. Het gaat hier om niemand anders dan Bruno Iksil, een handelaar van Oekraïense origine die opereert vanuit zijn verblijfplaats Parijs. Iksil is een geheimzinnige figuur, waarvan wij zelfs geen foto konden vinden. Hij gaat agressief tewerk en hanteert hierbij immens hoge bedragen, zodanig dat hij de Dow Jones kan beïnvloeden. Waar hij al dat geld vandaan heeft is een ook raadsel. Maar hetgeen gebeurde rond de kredietderivaten valt in feite onder de noemer fraude. Het vreemde aan dit verhaal is, dat JPMorgan Londen de handel in (verdachte) kredietderivaten had opgestart met als doel de bank veilig te stellen met het oog op de Europese schuldencrisis. Kan het nog cynisch?
‘Wij weten, dat we nalatig waren. Wij weten, dat we dom waren,’ verontschuldigde Jamie Dimon zich tegenover de media. Dat was in mei 2012. Toen hoopte hij om door de verkoop van winstgevende posities het verlies te beperken. Die verkoop leverde 1 miljard dollar op, ruim onvoldoende dus. Het enige wat Dimon nog te gelde kon maken, waren de kredietderivaten. Maar gezien de reputatie hiervan zou het een desastreus effect hebben op de markt. Dus behield Dimon deze derivaten in portefeuille.
Zoals bekend gaat het inmiddels om 4,4 miljard dollar minus. En vele analisten gaan ervan uit dat er nog lijken uit de Iksil-kast zullen vallen, waardoor JPMorgan uiteindelijk een opdoffer tot 9 miljard dollar (7,3 miljard euro) kan incasseren.
De afgelopen 3 jaar volgde het aandeel een uitgesproken rollercoasterparcours. Vanaf de herfst 2011 tot de lente 2012 zette zich een mooie herstelbeweging in, maar daar blijft nu niet veel van over.
Sinds begin juni tot 13 juli 2012 krabbelde het aandeel weer wat op. Dat heeft wellicht te maken met de enthousiaste berichten van JPMorgan over hun winst na het tweede kwartaal 2012, die ondanks alle tegenslagen toch nog 4,96 miljard dollar (4,05 miljard euro) bedroeg, weliswaar 8,7% lager dan de 5,43 miljard dollar (4,43 miljard euro) van dezelfde periode in 2011. Maar hoe de winst na kwartaal 3 van 2012 eruit kan zien, daar hoeft geen tekeningetje van gemaakt te worden.
Het imago van JPMorgan heeft door deze ‘zaak van 4,4 miljard’ een behoorlijke knauw gekregen. Het kan nog erger worden als het wel degelijk zou gaan over een nog groter verlies (tot 9 miljard dollar zoals we al aanhaalden).
En er hangen nog zwaarden van Damocles klaar. Zo is er het Libor-schandaal, dat (alweer) in Londen aan het licht is gekomen en betrekking heeft op het frauduleus manipuleren van de zg. interbankenrente. Twaalf banken, waaronder JPMorgan, zijn hiervoor al op het matje geroepen en het onderzoek is nog lopende. Het kan hier gaan over een boete van 22 miljard euro minimum.
En het is nog niet gedaan. In de VS wordt o.a. JPMorgan geviseerd in een ander schandaal dat gaat over het manipuleren van de energiemarkt.
Het resultaat van al deze onderzoeken kan voor JPMorgan heel ongunstig aflopen. Als de beleggers, groot zowel als klein, het vertrouwen verliezen kan deze reus in de bankenwereld wel eens van zijn sokkel tuimelen.
Jan Van Besauw
Columnist voor USMarkets.nl