.gif)
Jan Kastelijns had onlangs een gesprek met Willem Middelkoop in het teken van zijn deze maand verschenen boek “Als de dollar valt”.
Deze week sprak ik met Willem Middelkoop in een van Willem’s favoriete restaurants in Amsterdam. Ik had met hem een interview in het teken van zijn deze maand verschenen boek “Als de dollar valt. Wat bankiers en politici u niet vertellen over geld en de kredietcrisis”. Het is een boek waar jaren aan onderzoek en wijsheid in is gestopt en het is daarom al voor iedereen interessant om te lezen. Hieronder heb ik delen van het gesprek uitgewerkt.
-
Jan: Je wordt door velen als beer bestempeld. Volgens mij ben je geen beer maar een verkeerd begrepen bull.
Willem: Ten eerste speculeer ik nooit op een daling maar met al mijn beleggingen op een stijging, dus ik ben volgens mij een bull. Het NRC vroeg zich afgelopen zaterdag af of Willem Middelkoop een doemdenker is. Ze kwamen tot de conclusie dat ik dat niet ben maar dat iedereen die zich verdiept in het geldsysteem zoals we dat kennen wel tot deze conclusie moet komen. Ik ben een realist en geen doemdenker.
Jan: Jouw aandacht gaat vooral uit naar grondstoffen.
Willem: Ik beleg eigenlijk alleen in grondstoffen en met name bedrijven die bezig zijn met een nieuwe grondstofontdekking omdat daar heel veel waardecreatie plaatsvindt. Ik heb geleerd dat als je op tijd door hebt dat een bedrijf een ontdekking doet je een grote waardestijging meemaakt en het maakt niet uit of dat nou in uranium, goud, zilver, koper, nikkel, gas of olie is. Je hebt als het ware een dubbeleffect als ook de grondstofprijzen nog eens stijgen. Voor mij is dat de holy grail. Ik geef hier online advies in en van mijn twintig beste tips van de tachtig die ik de afgelopen een a twee jaar gegeven heb scoren er dertien meer dan 100%. Je maakt natuurlijk ook verliezen maar de rendementen van de winners maken die altijd goed.
DOLLAR
Jan: Wat moeten we eigenlijk doen als de dollar valt en kan je jezelf tegen zo’n situatie beschermen?
Willem: Als de dollar valt kan je niks doen maar voordat hij valt kan je bescherming zoeken door datgene te kopen dat bij een dergelijke situatie in waarde zal stijgen. Grondstoffen zijn in dollars genoteerd dus als de dollar valt zullen grondstoffen sterk gaan stijgen omdat een verkoper dan meer dollars wil hebben bij het verkopen van zijn product. Je kunt je dus beschermen door dollarbeleggingen te mijden of te beleggen in wat sterk zal stijgen als de dollar daalt. We zien nu al rijen staan bij Northern Rock, als de dollar echt gaat vallen dan zal je een vlucht zien naar edelmetalen.
Jan: Zal goud ooit nog echt deel uitmaken van het banksysteem?
Willem: Goud maakt nog steeds deel uit van het banksysteem. De ECB heeft vorig jaar gepubliceerd dat goud nog steeds een essentieel onderdeel is van het banksysteem en dat nog steeds 15% van het gedrukte geld wordt gedekt door goud. Dus goud is nog steeds onderdeel van het geldsysteem.
Jan: Dit is niet het geval bij de dollar.
Willem: De dollar is losgekoppeld van het goud maar dat neemt niet weg dat Amerika nog steeds grote voorraden goud aanhoudt als onderdeel van haar zeg maar soevereine bankreserves. Dus ook in Amerika speelt goud nog steeds een rol in het banksysteem. Als goud alleen een grondstof zou zijn voor juwelen en voor tandtechniek dan zou de Amerikaanse overheid geen goudvoorraden aanhouden.
Jan: Gaan we dan ooit nog met goud betalen?
Willem: Nou misschien wel met door goud gedekt geld. Als het dollarsysteem crasht dan moet je een nieuw systeem in het leven roepen. Maar burgers accepteren een nieuw geldsysteem vaak alleen maar als het gedekt is door iets dat waardevol is. Je moet niet raar opkijken als we in de toekomst een nieuw geldsysteem krijgen dat helemaal door goud of zilver is gedekt. Ik zeg niet dat het moet of zeker is, het zal me alleen niets verbazen omdat goud en zilver eigenlijk het enige middel zijn om dan een nieuw geldsysteem geaccepteerd te krijgen door grote delen van de bevolking.
INTERNATIONALE HANDEL EN KOSTEN
Jan: Rond de wisseling van de 18e naar de 19e eeuw had econoom Malthus een theorie dat de groei van de voedselproductie de bevolkingsgroei op een gegeven moment niet meer aan zou kunnen en dat dit maatschappelijke ellende zou veroorzaken. Hij hield hierbij te weinig rekening met de vindingrijkheid van de mens.
Ricardo, die een vriend van Maltus zou worden kwam met de theorie dat het welvaartspeil door internationale handel zou toenemen. Dit is een van de reddingen op de theorie van Malthus. Door steeds efficiëntere productie en een internationale productieverdeling is de mens en met name de Westerse mens in staat geweest om de groei van de bevolking en behoeftes te continueren. Internationale handel is alsmaar belangrijker geworden en is onder andere mogelijk door het goedkope transport en goedkope productie. Mijn vraag is, wat gaat er gebeuren als de goedkope productie en transport wegebben door hogere kosten. Kunnen we het model van Malthus opnieuw onderuit schoffelen of betekent dit bijvoorbeeld het naderende einde van een grootmacht als de VS dat de hoge welvaartseisen alleen nog maar in stand kan houden door goedkope producten uit landen als China.
Willem: Dit verhaal klopt helemaal. Tot nu toe hebben we kunnen profiteren van een groeiende productiviteit en efficiency, een groeiende economie en welvaart en een groeiend gebruik van intensieve landbouw door kunstmest te gebruiken. Er komt een punt dat deze aarde er niet meer in slaagt om nog meer mensen te voeden en of dat nou bij 7 miljard, bij 10 miljard of bij 12 miljard mensen is weten we niet. Maar er komt een punt dat het voeden van zoveel mensen met behulp van intensieve landbouw niet meer mogelijk is. Intensieve landbouw is alleen mogelijk door fossiele brandstoffen te gebruiken in de vorm van kunstmest. Door het opraken van fossiele brandstoffen komt die ondersteuning ook onder druk te staan.
Daarnaast zullen transportkosten de komende jaren alleen maar duurder en duurder worden omdat energiekosten omhoog gaan, met name voor transport. Dan krijgen we geen energieproblemen maar een transportenergieprobleem. Je kan een vliegtuig niet laten vliegen op kernenergie of op elektriciteit, daar heb je fossiele brandstoffen voor nodig en voor een boot geld eigenlijk hetzelfde. Dus fossiele brandstoffen hebben een grote rol in het transport en als deze duurder en duurder worden krijg je het probleem dat het transport ook veel duurder gaat worden.
Jan: We komen misschien op een historisch punt dat grondstoffen echt schaars gaan worden.
Willem: Dat probleem hebben we nu al. De schaarste zal alleen maar groter worden en het voordeel van goedkope producten uit landen als China zal ook kleiner worden omdat je steeds grotere transportkosten krijgt. Wanneer de kosten voor transport uiteindelijk zo duur worden dan gaat dichterbij huis produceren weer interessanter worden. De lonen stijgen nu in landen die heel goedkoop zijn zoals China en India, die lonen stijgen maar de transportkosten ook.
Jan: Kunnen landen als China en Rusland een economisch voordeel behalen uit deze situatie?
Willem: China heeft veel financiële reserves, dollarreserves. China heeft ook veel reserves als het gaat om menselijk kapitaal, er wonen erg veel mensen die voor weinig geld willen werken maar China heeft weinig grondstoffenreserves. Rusland heeft wel veel reserves als het gaat om grondstoffen. Het is de enige supermacht of potentiële supermacht die alle grondstoffen uit eigen bodem kan halen. Dat hebben economische grootmachten zoals Duitsland, Japan, Amerika en zelfs China allemaal niet. Maar als landen als China, India en Rusland de handen ineenslaan krijg je een enorm sterk machtsblok en wat je in ieder geval ziet is dat deze landen maar ook andere landen zichzelf steeds meer afzetten tegen Amerika. Je ziet dat Amerika steeds meer alleen komt te staan en er zijn verschillende economen die aandringen op het ontwikkelen van een nieuw geldsysteem. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat China en Rusland in een nieuw geldsysteem een hele sterke rol op zullen eisen en niet accepteren dat Amerika een groot voordeel zal blijven behouden zoals ze dat in het door de dollar gedomineerde systeem hebben.
SOFT COMMODITIES
Jan: Zie jij ook wat in soft commodities? Er worden alternatieven gezocht voor de olie en de vleesconsumptie is op het hoogste niveau ooit, om vee te voeden heb je ook weer een hoop grondstoffen nodig. Dit feit, de bio-energie en de voedselconsumptie in zijn geheel creëren een groeiende vraag naar soft commodities. Gaan we hier in de toekomst ook nog grote rendementen zien?
Willem: Amerika heeft ervoor gekozen om in de brandstofsector bio-ethanol een grote rol te laten spelen. Bio-ethanol is energie die we creëren uit het verbranden van spullen die we eigenlijk als voedsel kunnen gebruiken zoals graan en maïs. Daardoor is de vraag naar maïs voor bio-ethanol al net zo groot als alle maïs die wordt geëxporteerd en die ontwikkeling zorgt ervoor dat de prijzen van de zogenaamde soft commodities door het dak gaan.
Jan: Dit is ook een goede belegging voor de toekomst.
Willem: Ja. Graan heeft het dit jaar fantastisch gedaan. Maïs heeft het vorig jaar fantastisch gedaan.
GELDGROEI
Jan: Schulden zijn niet slecht, tenzij er geen toegevoegde waarde tegenoverstaat en deze niet worden afbetaald. Japan is een voorbeeld van hoe het niet moet als je naar de zogeheten zombie bedrijven kijkt. Daar dacht men op een gegeven moment opnieuw het wiel uitgevonden te hebben en zag men zichzelf als de shinjinrui (nieuwe mens). Als er geld geleend wordt aan een bedrijf dat daar niet efficiënt genoeg mee om kan gaan dan gaat de appel op een gegeven moment rotten, dat is een natuurlijk en zelfs wenselijk fenomeen. Het wordt wel erg als er een hele hoop rotte appels blijken te zijn, dat kan langdurige schade veroorzaken aan de economie. Ben je het met deze gedachte eens en is het zo dat er nu genoeg waarde tegenover de schulden staat of gaat er nog een hoop pijn komen.
Willem: Er gaat nog veel pijn komen. De waarde die tegenover de schulden staat is een virtuele waarde, dat is een waarde die is ontstaan omdat centrale banken zoveel geld hebben gecreëerd en nieuwe kredieten en hypotheken zo makkelijk mogelijk maken. Als er een crisis in het kredietsysteem ontstaat zoals nu en krediet niet meer makkelijk beschikbaar is dan gaat die waarde die je met krediet moet financieren zoals onroerend goed erg dalen maar de schulden die zijn uitgegeven blijven staan.
Jan: Er is eigenlijk te weinig rekening gehouden met de risico’s en dat heeft speculaties uitgelokt.
Willem: Er is een speculatief kaartenhuis ontstaan door de extreem lage rentes en dat is geen echte economische waarde. Je doet alsof er economische waarde is ontstaan en dat deed Greenspan ook altijd. “Kijk eens naar hoe de prijzen zijn gestegen en wat voor economische waarde daar tegenover staat”. Die waarde is kunstmatig. Maar Geenspan is nu opeens wel eerlijk geworden.
Jan: Waarom niet eerder eerlijk zijn?
Willem: Als centrale bankier kan je niet eerlijk zijn … je moet praatjes verkopen.
TOT SLOT
Jan: Waarom moeten mensen jouw boek kopen?
Willem: Omdat je nergens anders op Nederlandstalig gebied over een hele hoop onderwerpen die ik bespreek; of dat nu olie, goud of de financiële markten en de economie is, een beeld krijgt van hoe het nou echt zit. Dit boek is een weerslag van de persoonlijke zoektocht van de afgelopen tien jaar om achter de waarheid te komen van een hoop geheimen van dit systeem. Iedereen die geïnteresseerd is in hoe het nu echt zit moet het boek lezen.
Het boek is te bestellen via de website www.alsdedollarvalt.nl.
— — — — — — -
Willem Middelkoop is belegger en journalist. Willem werkte na een bedrijfskundige opleiding eerst jarenlang als fotojournalist. In de jaren negentig was hij actief in vastgoed en volgde de eerste publicaties op het gebied van de economie en financiële markten. Hij is sinds de start van RTL‑Z in 2001 actief als beurscommentator vanuit het beursplein 5. Daarnaast is hij de uitgever van de Middelkoop Discovery Alert, een Engelstalige e‑mail service gespecialiseerd in nieuwe grondstofontdekkingen door exploratiebedrijven (www.discovery-investing.com).
Jan Kastelijns is columnist en technisch analist voor US Markets. Jan schrijft met enige regelmaat de berichten voor de adviesdienst “AEX Systematisch” van Ruud van Megen. Iedere handelsdag ontvangen de leden een voorbeursbericht met handelsinformatie en advies. Via de inschrijfpagina op usmarkets.nl kunt u een abonnement nemen op deze service. Het rendement staat op het moment van schrijven op meer dan 26% voor dit jaar. Jan is te bereiken op jkastelijns@gmail.com