DE VEENBRAND

De jong­ste G‑20 meet­ing in Lon­den vorige week heeft er toe geleid dat de uit­slaande brand aan de opper­vlak­te werd bestre­den met een aan­tal maa­trege­len die de opper­vlakkige ken­ner van de economie ken­nelijk graag wilde horen.

DE VEEN­BRAND

De jong­ste G‑20 meet­ing in Lon­den vorige week heeft er toe geleid dat de uit­slaande brand aan de opper­vlak­te werd bestre­den met een aan­tal maa­trege­len die de opper­vlakkige ken­ner van de economie ken­nelijk graag wilde horen. De uitkom­sten (uitvo­erig in de pers belicht) hebben gere­sul­teerd in opper­vlakkig bluswerk ter­wi­jl het vuur er onder rustig voort­woek­ert en hier­mee als een mon­di­ale veen­brand kan wor­den geken­schetst. Immers, de schuld­saner­ing en de her­struc­turering van het inter­na­tionale bankwezen zijn nage­noeg onge­moeid gelaten. 

Deze uitkom­sten teza­men met de geste­gen fab­riek­sor­ders en de ​‘betere’ huizen­ci­jfers in Ameri­ka vor­m­den alle aan­lei­d­ing om de beurzen wereld­wi­jd naar een vele pro­cen­ten hoger niveau te tillen. Als anal­is­ten er dan ook nog een schep­je bovenop doen door te stellen dat we de bodem hebben gezien, kan de beurs toch maar één kant uit? Mijn advies: maak gebruik van deze oplev­ing, want er gaat straks nog veel meer in rook op!

De verwacht­ingsci­jfers
Hoe groot de ont­goocheling is, moge blijken uit de laat­ste voor­spellin­gen voor de werelde­conomie van de vooral­snog meest gere­specteerde insti­tuten zoals de Wereld­bank, de OESO en het IMF. Zo voor­spelt het IMF voor dit jaar een negatieve groei van ​‘slechts’ 2,7% en een bijgestelde hoogte van tox­ic debts naar $4.000 mil­jard(!). De Wereld­bank komt met een negatieve groei van de wereld­han­del van 6,1% en de OESO zelfs met 12.1%. Dergelijke uit­sla­gen – hoe (on)nauwkeurig ook – hebben we sinds de jaren ​’30 niet meer gezien en duiden absolu­ut niet langer op een kort­stondi­ge recessie maar op een lang­jarige depressie met nog aanzien­lijk fnuik­ender gevol­gen dan destijds!

De weg kwijt
Het lijkt alsof Obama’s kring van adviseurs, cen­trale bankiers alsmede het Con­gres in Wash­ing­ton de weg volledig kwi­jt zijn. Het was al begonnen onder Bush die de geld­pers in de hoog­ste ver­snelling zette met snel en sterk oplopende teko­rten alsmede de oplopende staatss­chulden, zon­der enige ijk­ing (kop­pel­ing). Het is de mon­e­taris­tis­che Keynes tegen­over de veel behoudzuchtiger Oost­en­rijkse School, in het bij­zon­der aange­hangen door de Rijn­lan­ders. Intussen blijkt dat de groei juist omge­keerd evenredig uit­pakt. De tot in de klucht met schuld uit­geruste con­sument gaat het ​‘een stuk­je’ rustiger aan doen en is juist gaan sparen met de nodi­ge gevol­gen voor de pro­duc­tieve sec­tor. Dat hebben we in de States lang niet gezien. De con­sument legt intussen gemid­deld 5% van zijn besteed­bare inkomen opz­ij om straks opnieuw inge­haald te wor­den door inflatie (een andere vorm van indi­recte belast­ing) en hogere directe belastin­gen ter financier­ing van de toren­hoge uitgaven.

George Soros
In zijn zojuist gegeven inter­view om z’n boek ​‘The new Par­a­digm for Finan­cial Mar­kets’ te pro­moten gaf GS te ken­nen dat het gevaar van een col­lapse intussen is gepasseerd. In het zelfde inter­view zegt hij dat ​‘de fall-out of the col­lapse of the bank­ing sys­tem will linger’ ofwel de neer­slag van de ineen­stort­ing zal geruime tijd aan­houden. Ja, u leest dat goed, zo heeft hij dat gezegd. Hebben we het nu wel of niet over een instort­ing? Verder ziet hij licht­pun­t­jes in 2010 maar de onder­bouwing bli­jft onder­be­licht of wellicht moet je daar­voor zijn boek­w­erk kopen? Een en ander lijkt meer op een publiciteitsstunt.

De G‑20 maatregelen
Het meest tricky lijkt de ver­soe­pel­ing van de mark-to-mar­ket waarder­ingsmeth­ode voor de virus-pro­ducten van de banken. De banken kun­nen hier­mee hun bal­ansto­tal­en opkrikken zon­der van deze pro­ducten af te ger­ak­en. Het prob­leem is niet dat ze er niet van af kun­nen komen maar er niet van af willen tegen de gebo­den pri­js­niveaus. Er zijn genoeg bieders zoals hedge en pri­vate equi­ty fond­sen. De meeste grote banken zouden op deze veel lagere niveaus dan nog verder onder water komen te staan en rijp om defin­i­tief ten onder te gaan. Met andere woor­den: de over­heid probeert het ​‘afval’ te ​‘upgraden’ in plaats van de banken hun echte medici­jn voor te schri­jven. Hier­mee wordt de waarder­ingsver­loed­er­ing verder in de hand gew­erkt en het saner­ing­spro­ces opnieuw vooruitgeschoven. 

Voorts wordt de rol van het IMF met een ophoging van het kap­i­taal tot $750 mil­jard ​‘ver­sterkt’. Da’s mooi maar zolang het IMF niet mag (USA!) over­gaan tot de uit­gifte van een nieuwe reserve­va­l­u­ta en de stem­men­ver­houd­ing bin­nen dit orgaan niet veran­dert, is er nauwelijks nieuws onder de zon. Op deze wijze kan deflatie of inflatie vri­jelijk wor­den geëx­por­teerd, het­geen op zich ook al een vorm van pro­tec­tion­isme is. De Chinezen lat­en een en ander niet op z’n beloop en faciliteren sinds kort han­delspart­ners om de trans­ac­ties af te wikke­len in yuan. Ze wensen duidelijk min­der afhanke­lijk van de dol­lar te wor­den. De instort­ing van de Japanse economie (2^e ter wereld!) met 38% in feb­ru­ari (op jaar­ba­sis) is in dit opzicht omineus te noemen. 

​‘Turn­ing point’
De grootschalige injec­tie van $1.100 mil­jard om de werelde­conomie op te pep­pen, doelt eve­neens op niets anders dan uit­s­tel van exe­cutie zon­der dat het echte prob­leem van schuld­saner­ing wordt aangepakt. Niet­temin sprak Oba­ma van een turn­ing point. Wat moest hij anders roepen? De Amerikaanse inter­pre­tatie van schuld saneren door er nog meer schuld tege­naan te gooien lev­ert juist geen win-win resul­taat op maar veeleer een win-lose oploss­ing, met winst voor de banken en ver­lies voor de belast­ing­be­talers, afgekeken van de Japanners.

De basis tot de omslag zou even­wel liggen in de ​‘Amer­i­can Recov­ery and Rein­vest­ment Act (ARRA) of stim­u­ler­ings­plan – een geschrift van 1073 pagina’s dat sim­pel­weg door het in meerder­heid Democ­ra­tis­che Con­gres kon wor­den gelood­st zon­der dat alle leden dit omvan­grijke boek­w­erk had­den gelezen, zo bleek. Oba­ma wist er nog aan toe te voe­gen dat het hier nog slechts om een eerste aanzet ging. Het bevat een groot pakket van bailouts, her­s­tel- en investeringprogramma’s alsmede niet nad­er aange­duide economis­che inter­ven­ties, die de economie opnieuw op de kaart moeten zetten. Dit stim­u­ler­ing­spro­gram­ma omvat $787 miljard. 

Het risi­co van verdere ontbossing
Intussen zijn we al zo gewend ger­aakt aan de vele hon­der­den zo niet duizen­den mil­jar­den die ons om de oren vliegen dat het tijd wordt een idee te kri­j­gen hoeveel bijvoor­beeld bovenge­noemd bedrag in fysieke vorm nu eigen­lijk voorstelt. 

Uit­gaande van de dik­te van één dol­lar­bil­jet van ¹⁄₂₅₀ inch zijn er 250 bil­jet­ten nodig om één inch (0,0254 m) dik­te te kri­j­gen. Als we al deze dol­lars tegen elka­ar zouden plakken en op één lijn zouden uitzetten dan zou de afs­tand van New York naar Los Ange­los (ca. 3.000 mijl) en terug enige malen over­brugd kun­nen wor­den. Of in ter­men van gewicht: er gaan ongeveer 480 bil­jet­ten in één pound = 0,45 kg. De gemid­delde mens weegt 67,5 kg. Dat impliceert dat 787 mil­jard dol­lar meer dan 10 miljoen mensen weegt. Hoeveel bomen zijn dat wel niet? ​‘En dit is nog maar het begin’, liet Oba­ma zich ont­vallen, ofschoon er intussen al ruim $11.600 mil­jard is vergeven aan een veel­heid aan bailouts, garanties, lenin­gen en toegiften aan de con­sument. En over het aan­tal bijge­druk­te euro’s en andere muntsoorten zullen we het maar niet hebben.

Als we op deze weg door­gaan, ver­wordt onze globe in de toekomst meer tot een soort Paa­sei­land. Intussen zou toch duidelijk moeten zijn dat stimuleringsprogramma’s in het geheel niet stim­uleren. Dit bleek trouwens al ten tijde van Her­bert Hoover en Franklin Roo­sevelt in de jaren ​’30. Meer­waarde creëer je niet door bomen voor bankbil­jet­ten in te zetten maar wel door er bijvoor­beeld meubels van mak­en. Het bij­drukken van papiergeld kan op den duur slechts tot meer inflatie lei­den. Of zoals Thomas Jef­fer­son, de derde pres­i­dent van Ameri­ka, het uit­druk­te: ​‘to pre­serve our inde­pen­dance, we must not let our rulers load us with per­pet­u­al debt’. 

Con­clusie
De boom times vanaf de jaren ​’80 zijn defin­i­tief voor­bij! Deze boom was alleen denkbaar door de gigan­tis­che kredi­et­ex­pan­sie, een volledig uit het lood geschoten han­dels­bal­ans (US – Chi­na), veel te lage rentevoeten, een bij­na zero-risi­cop­er­cep­tie van bankiers en beleg­gers, mis­man­age­ment van banken en over­heid, het te kort schi­eten van toezichtin­stanties alsmede grootschalig mis­bruik van aan de banken toev­ertrouwd kap­i­taal. Het ver­volg hier­van dient niet als een ziek­te te wor­den beschouwd maar als een pijn­lijk en noodza­ke­lijk onderdeel van het genezingsproces.

Na deze diag­nose vol­gt er nu een med­icatie die slechts voorzi­et in schuld­saner­ing mid­dels nieuwe schuld­cre­atie. Op ter­mi­jn doemt op deze wijze regel­recht het Zim­bab­we sce­nario op, waarin Mugabe ons niet alleen is voorge­gaan maar ons zelfs graag zou willen ​‘coachen’. De meest ​‘out­lawed man’ als lich­t­end voor­beeld? Zelfs Karl Marx zou deze zich marx­ist noe­mende idioot niet willen kennen!

Goud
Door de aangekondigde goud­verkopen van het IMF ad 403,3 ton (vol­gens de huidi­ge goud­pri­js ruim $116 mil­jard), ligt het goud opnieuw onder druk. Deze druk is maar schi­jn, omdat zow­el Rus­land, Chi­na als ook Japan en India hebben aangegeven hier­voor in de markt te zijn, zodat deze trans­ac­tie bijgevolg waarschi­jn­lijk buiten de markt om zal plaats vin­den. Deze verkoop is onderdeel van het bedrag dat het IMF van de rijke leden­lan­den w.o. ook ons land­je aangeschoven kri­jgt om de arme derde wereld­lan­den een han­dreik­ing te kun­nen doen.

Zoals zo vaak bij top­ber­aad wor­den er wel aller­lei toezeg­gin­gen gedaan om de mas­sa te masseren maar als het op de uitvo­er­ing aankomt, blijkt men dik­wi­jls niet thuis te geven. Het Con­gres in Wash­ing­ton heeft bin­nen het IMF met een vot­ing van 17% een belan­grijke en ook doorslaggevende stem van­wege het vetorecht. Gezien de huidi­ge staat van finan­ciën is het niet ondenkbaar dat Ameri­ka deze kas­tan­jes door andere stat­en uit het vuur laat halen.

Fort Knox
Om aan te geven hoe belan­grijk Fort Knox is (vol­gens insid­ers ligt er nog een slordi­ge 8100 ton goud in de kelders — wel heeft er echter geen audit meer plaats gevon­den sinds de ontkop­pel­ing dollar/​goud in 1971), moge onder meer blijken uit het vol­gende. Fort Knox opge­bouwd uit grani­et is gele­gen op een mil­i­taire basis in Ken­tucky en blijkt de meest onneem­bare veste op aarde te zijn. Het goud ligt achter een 22-ton zware deur die maar moeiza­am beweegt. Voorts wordt het fort round-the-clock bewaakt door het leg­er uit­gerust met tanks, zware artillerie en Apache heli’s. Naast het goud liggen daar ook de Onafhanke­lijkhei­dsverk­lar­ing, de Magna Char­ta alsmede drie delen van de Guten­berg bijbel.

Risi­co van hyperinflatie
Nu de regering Oba­ma eve­neens heeft gekozen voor het ongeremd uitzetten van de geld­ho­eveel­heid, staan op ter­mi­jn de poorten voor hyper­in­flatie wagen­wi­jd open. Daar­toe ingezet met een sti­jging van de grond­stof­fen­pri­jzen, niet zozeer omdat de vraag oploopt maar meer nog omdat het aan­bod terugloopt. 

De Zwit­serse bank UBS heeft beci­jferd dat er thans op basis van de huidi­ge geld­ho­eveel­heid een waarder­ing voor het goud uit de bus zou moeten rollen van $6.498 per ounce. Tellen we daar­bij op de hoeveel­heid dol­lars die buiten het ter­ri­to­ri­um van de US ver­keert dan komt de bank tot een goud­pri­js van maar lief­st $9.563 per ounce, of wel een uitholling van onze koop­kracht van 600 à 1.000%.

Dat geldt uit­er­aard ook voor alle uit­staande schulden. Immers, een schuld van $10.000 kan nu wor­den ingelost met ca. 11 ounces goud. Op basis van de UBS — cijfers zou dat neerkomen op slechts 1½ ounce resp. 1,04 ounce. Met andere woor­den, als je schulden maakt, moet je wel voor een ade­quate dekking zor­gen. Als de belei­ds­mak­ers hier­aan voor­bij gaan en het inflati­esce­nario treedt als gevolg hier­van in werk­ing dan lopen ze een vlotte kans een dik pak voor de broek te krijgen. 

Om dit per­spec­tief vooral­snog buiten beeld te plaat­sen, wordt de goud- en zil­ver­pri­js op de COMEX in New York en ook op de LME in Lon­den stelsel­matig naar bene­den gema­nip­uleerd. Bij het aantre­den van de Oba­ma regering is de manip­u­latie nog een­voudi­ger gewor­den door de intro­duc­tie van in wezen fraud­uleuze futures die bij expi­ratie geen lev­er­ing meer kun­nen ver­lan­gen maar slechts papiergeld. Daar­van wordt er in de VS genoeg bijge­drukt. Dit nieuws stamt uit zeer betrouw­bare bron maar zal door het min­is­terie van Finan­ciën uit­er­aard nim­mer(!) wor­den beves­tigd. Dit is toch té bizar voor woor­den. Stel je voor dat je bij het uitoe­fe­nen van een optie of future op de beurs geen fysieke lev­er­ing meer kunt eisen dan is de grond voor een dergelijke afspraak weggenomen. Immers, je bent afhanke­lijk van een gema­nip­uleerde mark­t­pri­js! Hier­mee ontkracht je in wezen elke gemaak­te overeenkomst tussen boven- en onder­daan. Immers, het prece­dent is geschapen!

Robert Bron­cel
voor US Markets